Die ene oom die `altijd gewoon zichzelf is’ - hoe authentiek is hij?

"Ik ben gewoon altijd wie ik ben." Het klinkt als een teken van authenticiteit. Geen maskers, geen spelletjes - gewoon jezelf zijn. Maar is dat werkelijk authentiek leiderschap? Of is het iets anders - misschien zelfs het tegenovergestelde?

Want de vraag die volgt is simpel maar confronterend: wie ben je dan? Je aangeleerde patronen? Je essentie? Iets wat vaststaat of juist in ontwikkeling is?

De valkuil van rigid authenticity

"Ik ben gewoon wie ik ben" kan een vorm van starheid zijn - wat onderzoekers rigid authenticity noemen. Je blijft heel dichtbij wie je nu bent, bij je huidige gedrag en gewoontes. Dat voelt misschien authentiek, maar het kan ook beperkend zijn.

Misschien ken je hem wel: die ene oom aan het kerstdiner die trots is op zijn directe communicatiestijl. "Ik zeg gewoon waar het op staat, mensen weten waar ze aan toe zijn." Hij vindt zichzelf eerlijk en authentiek. Maar terwijl hij de kalkoen snijdt en zijn mening geeft over de wereldpolitiek, de opvoeding van zijn nichtjes en de carrièrekeuzes van zijn neefjes, verstijft de sfeer. Anderen durven steeds minder hun ideeën te delen.

En stel dat deze oom doordeweeks leider is in een organisatie. Zijn directheid werkt daar precies hetzelfde: teams durven minder hun ideeën te delen. De innovatie stokt. Vergaderingen worden saai omdat niemand nog iets durft voor te stellen.

Als hij zegt "Ik ben gewoon wie ik ben", bedoelt hij eigenlijk: dit is hoe ik altijd heb gefunctioneerd en daar blijf ik bij. Maar is dat zijn essentie? Of is het een patroon dat hij ooit ontwikkelde - misschien omdat directheid hem ooit succes bracht, of omdat hij leerde dat kwetsbaarheid zwakte was?

Adaptive authenticity: ontwikkelen vanuit je kern

Er is een ander soort authenticiteit: adaptive authenticity. Hierbij blijf je trouw aan je kern, maar ontwikkel je je gedrag en vaardigheden. Je bent niet star, maar een rivier die altijd stroomt maar nooit exact dezelfde is.

Maar wat is dan die kern? Je diepste waarden? Je intuïtie? Dat wat altijd in je aanwezig is geweest, ook al verandert hoe je het uitdrukt?

Authenticiteit wordt dan zichtbaar over tijd, niet in één moment. Een leidinggevende zei ooit: "Ik was altijd aan het ontwikkelen terwijl ik probeerde trouw te blijven aan mezelf." Dat is adaptive authenticity - evolutie zonder jezelf te verliezen.

"Authentiek leiderschap is geen eindpunt maar een reis. Het vraagt de moed om jezelf steeds opnieuw te onderzoeken.”

Authenticiteit is messy

Authentiek leiderschap is geen statische staat van zijn. Het is een voortdurend proces van zelfonderzoek, ontwikkeling en soms mislukken. Het is soms messy.

Want hoe meer je bewust wordt van wat er in je gebeurt - hoe hoger je emotionele intelligentie - hoe beter je de vier elementen van authentiek leiderschap kunt ontwikkelen:

1. Zelfbewustzijn - Ken je motieven, waarden, kracht en blinde vlekken. Als je boosheid voelt tijdens een vergadering - is dat over deze situatie, of raakt het aan iets diepers?

2. Congruentie - Eerlijke maar appropriate sharing. Niet altijd alles laten zien, maar wat je laat zien is in lijn met je kernwaarden.

3. Een sterk moreel kompas - Handelen in lijn met je waarden, niet met externe druk. Ook als het makkelijker zou zijn om mee te gaan met de groep.

4. Verschillende perspectieven afwegen - Informatie meewegen die ingaat tegen je eigen visie. De moed hebben om je mening bij te stellen als nieuwe inzichten dat vragen.

Authenticiteit vraagt ontwikkeling

Hier komt de paradox: om authentiek te zijn, moet je bereid zijn te veranderen. Om trouw te blijven aan je essentie, moet je loslaten wat niet essentieel is - oude patronen, defensieve mechanismen, overtuigingen die je ooit dienden maar nu beperken.

Neem perfectie. Iemand kan jarenlang denken "Ik ben gewoon een perfectionist, zo ben ik nu eenmaal." Tot het moment waarop duidelijk wordt dat perfectie een afweermechanisme is - bescherming tegen kritiek. Door dat perfectionisme los te laten, ontstaat er ruimte voor imperfectie, voor leren, voor groeien.

En paradoxaal genoeg: daardoor word je niet minder authentiek - je wordt meer jezelf.

"Authentiek zijn vraagt de bereidheid om te veranderen. Trouw blijven aan je essentie vraagt dat je loslaat wat niet essentieel is."

Van "ik ben wie ik ben" naar "ik word wie ik ben"

Authentiek leiderschap is geen eindpunt maar een reis. Het vraagt de moed om jezelf steeds opnieuw te onderzoeken. Om te vragen: is dit echt wie ik ben, of is dit wat ik heb geleerd te zijn?

De meest authentieke leiders zijn niet degenen die zeggen "Ik ben gewoon wie ik ben en daar blijf ik bij." Het zijn degenen die zeggen: "Ik ben aan het ontdekken wie ik werkelijk ben, en dat vraagt soms dat ik verander."

Want authenticiteit is niet starheid. Authenticiteit is de moed om te groeien zonder jezelf te verliezen.

Wil je meer weten over hoe je authentiek leiderschap ontwikkelt? Bekijk onze jaaropleiding Authentiek Leiderschap of plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek.